استانداردها و قوانین واردات و صادرات در هر کشور، تأثیر قابل توجهی بر هزینه، زمان و ریسک تجارت بین‌المللی دارند. عمان با توجه به موقعیت جغرافیایی، پیوند با بازارهای خلیج و دسترسی به بنادر مهم مثل سُهار و دوقم، نقش مهمی در ترانزیت و تجارت منطقه‌ای دارد. اما قوانین واردات و صادرات در عمان نیز محدودیت‌ها، مجوزها و هزینه‌هایی ایجاد می‌کنند که هر کسب‌وکاری باید آن‌ها را بشناسد و در استراتژی خود لحاظ کند تا بتواند از فرصت‌ها بهره‌مند شده و ریسک‌ها را کاهش دهد.
در ادامه به اجزای کلیدی قوانین عمان در حوزه واردات و صادرات، تأثیر آن‌ها بر کسب‌وکارها و راهکارهایی برای مواجهه بهتر با آن‌ها می‌پردازیم.
چطور شریک محلی مناسب برای کسب و کار در عمان پیدا کنیم؟
آنچه خواهید خواند:
قوانین و مقررات واردات در عمان
برای وارد کردن کالا به عمان، شرکت‌ها باید با مقررات رسمی آشنا باشند و مراحل قانونی لازم را طی کنند. چند نکته مهم:
- ثبت و مجوز واردات
برای واردات کالا به عمان، باید در وزارت بازرگانی، صنعت و سرمایه‌گذاری عمان (MOCIIP) ثبت شوید و مجوز واردات دریافت کنید. بدون این مجوز، کالا نمی‌تواند از گمرک عبور کند. - سامانه «بایان (Bayan)
تمامی فعالیت‌های وارداتی و صادراتی در بسیاری موارد باید از طریق سامانه دیجیتالی بایان انجام شوند، که تمام طرف‌های مرتبط شامل شرکت‌های حمل‌ونقل، بانک‌ها، گمرک و بنادر را به هم متصل می‌کند. - مستندات لازم برای واردات
جهت ترخیص کالا باید مدارکی مانند فاکتور تجاری، manifest، بارنامه، گواهی تولید یا منشأ، لیست بسته‌بندی و مجوزهای لازم از نهادهای مرتبط را ارائه دهید. - مقررات فنی، بهداشتی و استانداردها
برای واردات برخی کالاها مانند محصولات خوراکی، آرایشی بهداشتی، تجهیزات پزشکی یا کشاورزی، مجوزها و تأییدیه‌های استاندارد (GCC یا بین‌المللی) مورد نیاز است. - مالیات ارزش افزوده (VAT) بر واردات
پس از اجرای VAT در عمان، واردکنندگان موظف به پرداخت مالیات مربوطه در زمان ورود کالا هستند. نرخ استاندارد VAT در عمان برای واردات معادل ۵٪ می‌باشد، مگر اینکه کالا مشمول معافیت یا نرخ صفر شود.
مراحل ثبت شرکت در عمان: از ایده تا اجرا
قوانین و مقررات صادرات در عمان
صادرات کالا و خدمات نیز تحت قوانین خاصی است که باید با آن آشنا باشید:
- مجوز صادرات و ثبت در گمرک
صادرکنندگان باید در مرکز مناسب ثبت و مجوزهای لازم را اخذ کنند و از سامانه بایان برای اعلان صادرات استفاده نمایند. - امتیازات برای صادرات داخل منطقه GCC
عمان عضو اتحادیه گمرکی GCC است، بنابراین صادرات به سایر کشورهای عضو معمولاً با تعرفه‌های پایین‌تر و فرآیند ساده‌تر انجام می‌شود. - استانداردها و تأییدیه‌ها
کالاهایی که صادر می‌شوند باید با استانداردهای منطقه‌ای (مثلاً GSO) و بین‌المللی مطابقت داشته باشند، همچنین گواهی منشأ و فاکتور تجاری معتبر نیاز است. - مالیات بر صادرات و معافیت‌ها
صادرات کالا به خارج از منطقه GCC معمولاً با نرخ صفر مالیاتی VAT همراه است؛ این امر صادرات را مقرون به صرفه‌تر می‌کند.
تأثیر قوانین واردات و صادرات عمان بر کسب‌وکارها
با آگاهی از مقررات عمان، کسب‌وکارها می‌توانند مزایا و چالش‌های زیر را بهتر مدیریت کنند:
فرصت‌ها
- دسترسی به بازار GCC و خلیج
با عضویت عمان در منطقه گمرکی GCC، شرکت‌ها امکان فروش کالا در بازار کشورهای همسایه با موانع کمتر و تعرفه‌های پایین‌تر را دارند. این دسترسی می‌تواند منجر به افزایش بازار هدف و رشد تجارت شود. - معافیت‌ها و تسهیلات در مناطق آزاد
بنادر و مناطق آزاد عمان مانند سُهار، سالاله و دوقم فرصت‌هایی برای کاهش هزینه گمرکی، مالیات و تسریع در ترخیص کالا فراهم می‌کنند. - صادرات موقت و فرآیند بازگشت کالا
کالاهایی که برای تعمیر یا پردازش به خارج فرستاده می‌شوند و سپس بازگردانده می‌شوند ممکن است از مالیات واردات معاف یا با نرخ پایین‌تر برخوردار شوند. - کاهش هزینه انتقال کالا با استانداردهای منطقه‌ای
استانداردهای متحد GCC و زیرساخت‌های لجستیکی قابل قبول، هزینه‌های حمل و نقل و ترخیص را کاهش می‌دهد.
چالش‌ها و ریسک‌ها
- هزینه و پیچیدگی گمرک و مجوزها
فرآیند واردات ممکن است زمان‌بر و پرهزینه باشد، مخصوصاً برای کالاهای محدود یا کالاهای مشمول مجوز خاص. این می‌تواند منجر به تأخیر در تأمین مواد اولیه یا فروش محصولات شود. - تعرفه‌ها و مالیات‌ها (VAT و حقوق گمرکی)
هزینه واردات شامل حقوق گمرکی و مالیات‌های مرتبط می‌شود که باید در قیمت‌گذاری و تحلیل سودآوری لحاظ شود. عدم اطلاع دقیق ممکن است منجر به زیان شود. - استانداردها، نظارت فنی و مقررات سلامتی
کالاهایی که استانداردهای لازم را ندارند ممکن است در گمرک رد شوند یا مشمول جریمه شوند، که ریسک تأخیر و هزینه اضافی را افزایش می‌دهد. - محدودیت‌های صادرات بعضی کالاها، مخصوصاً نفت و گاز
برای صادرات نفت، گاز و LNG، تصمیم‌گیرندگان عمان مقررات ویژه‌ای دارند و باید مجوزهای خاص صادر شود؛ این بخش تحت نظارت دقیق است. - تغییر قوانین منطقه‌ای و بین‌المللی
چون عمان بخشی از GCC است، تغییرات در سیاست‌های گمرکی یا تعرفه کشورهای عضو یا قوانین بین‌المللی ممکن است تأثیر مستقیم بر تجارت واردات/صادرات بگذارد.
چگونه کسب‌وکارها می‌توانند از قوانین عمان بهره‌مند شوند و ریسک‌ها را کاهش دهند؟
برای اینکه قوانین واردات و صادرات عمان به مزیت تبدیل شوند، نکات زیر مهم‌اند:
- تحقیق دقیق بازار و مقررات
قبل از ورود به بازار عمان یا صادرات به آن، مطالعه عمیق مقررات گمرکی، مجوزها و شرایط شرکت در منطقه GCC ضروری است. مشاوران متخصص می‌توانند در این زمینه کمک کنند. - استفاده از مناطق آزاد و بنادر استراتژیک
اگر ممکن است، از امکانات مناطق آزاد و بنادر عمان بهره ببرید چون هزینه گمرکی و زمان ترخیص در آنجا به‌طور قابل‌توجهی کمتر است. - بهینه‌سازی زنجیره تأمین و ترخیص کالا
استفاده از سامانه‌های دیجیتال مثل بایان و همکاری با شرکت‌های ترخیص کار محلی آشنا با قوانین و استانداردها، می‌تواند سرعت ترخیص و کاهش هزینه‌ها را افزایش دهد. - استفاده از معافیت‌های مالیاتی و تعرفه‌های ترجیحی
با صادرات به کشورهای عضو GCC یا استفاده از قراردادهای ترجیحی، می‌توانید تعرفه‌های صادراتی را کاهش دهید و رقابت‌پذیری کالاها را افزایش دهید. - رعایت کامل استانداردها و کیفیت کالا
تأمین‌کنندگان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان باید مطمئن باشند کالاها با استانداردهای لازم مطابقت دارند تا از رد شدن در گمرک یا جریمه جلوگیری کنند. - به‌روز بودن با تغییرات قوانین
قوانین واردات و صادرات ممکن است مرتبا تغییر کنند؛ پیگیری مستمر و مشاوره حقوقی به شما کمک می‌کند از ریسک‌های جدید پیشگیری کنید.
نتیجه‌گیری
قوانین واردات و صادرات عمان، هم فرصت‌های بزرگی برای کسب‌وکارها فراهم می‌کنند و هم چالش‌هایی جدی به همراه دارند. اگر کسب‌وکاری هوشمندانه عمل کند، می‌تواند با استفاده از امکانات منطقه GCC، مناطق آزاد، معافیت‌ها و زیرساخت لجستیکی عمان، به رشد قابل توجهی دست یابد. اما برای بهره‌گیری واقعی از این فرصت‌ها، لازم است قوانین گمرکی، مالیاتی، استانداردها و مجوزها را به دقت بشناسیم و در استراتژی واردات و صادرات شرکت‌ها لحاظ کنیم.
دکتر برقبانی و تیم مشاوران او می‌توانند در تحلیل مقررات عمان، تطبیق فعالیت‌های شرکت با قوانین، و طراحی استراتژی واردات و صادرات کمک کنند، تا کسب‌وکارها در این مسیر با کمترین ریسک و بیشترین سود حرکت کنند.