سلامت سازمانی چیست؟

سلامت سازمانی چیست؟ آیا سازمان شما یک سازمان سلامت است؟

سلامت سازمانی به توانایی یک شرکت در هم‌سو شدن حول یک چشم‌انداز مشترک و پاسخگویی به تغییرات برای رسیدن به اهدافش اشاره دارد. سازمانی که از سلامت بالایی برخوردار است، نه‌تنها کارمندان خوشحال و کارآمدی دارد، بلکه مشتریان رضایتمندی نیز جذب کرده و حفظ می‌کند. همچنین، عملکرد مالی آن از معیارهای صنعت فراتر می‌رود یا حداقل با آن‌ها منطبق است. به‌طور خاص، تحقیقات مک‌کینزی نشان داده که شرکت‌های سالم، بازدهی سهامدارانی را ارائه می‌دهند که سه برابر بیشتر از شرکت‌های ناسالم است.

در این مقاله، به تعریف دقیق‌تر سلامت سازمانی، مبانی یک سازمان سالم، مثال‌ها و اصولی برای ارزیابی سلامت سازمانی پرداخته‌ایم.

مؤلفه‌های سلامت سازمانی چیست؟

هیچ معیار واحدی برای ارزیابی سلامت سازمانی وجود ندارد و ماهیت دقیق آن به نیازهای خاص یک سازمان بستگی دارد. با این حال، برخی از عوامل می‌توانند بر سلامت سازمانی و اهداف دوگانه آن یعنی بهره‌وری و فرهنگ مثبت شرکت تأثیر بگذارند. عوامل مؤثر در ارزیابی عبارتند از:

رهبری:

مدیران و رهبران در محل کار به‌خوبی می‌توانند ببینند که چگونه افراد با اهداف و مأموریت‌های بزرگ‌تر شرکت سازگاری دارند. مدیران می‌توانند به عنوان الگو برای کارکنان باشند. با به‌نمایش‌گذاشتن انرژی، صداقت و همدلی خود، می‌توانند کارکنان خود را تشویق کنند تا همان ویژگی‌ها را به کاری که انجام می‌دهند بیاورند. این می‌تواند یک فرهنگ شرکتی منسجم ایجاد کند که هر کارمندی را برای موفقیت ترغیب کند. هنگام ارزیابی رهبری، مهم است که ببینیم آیا مدیران به عنوان الگوهای مثبت عمل می‌کنند یا خیر.

 مسئولیت:

هنگامی که کارکنان در مورد چگونگی اندازه‌گیری موفقیت خود نامشخص هستند، کار در جهت یک هدف سازمانی می‌تواند دشوار باشد. پاسخگویی در این زمینه به شفافیت پیرامون آنچه رهبری از کارکنان انتظار دارد و بالعکس است. وقتی کارمندان اهدافی را که در قبال آن‌ها پاسخگو هستند بدانند، ایده روشن‌تری دارند که چگونه به مأموریت شرکت کمک کنند.

 جهت:

خطوط باز ارتباطی، جهت روشن برای سلامت سازمانی بسیار مهم است. کارمندان ممکن است درک روشنی از اهدافی که در قبال آن‌ها پاسخگو هستند داشته باشند، اما اگر مسیر روشنی در مورد چگونگی دستیابی به آن اهداف نداشته باشند، بهره‌وری ممکن است آسیب ببیند. جهت‌گیری خوب، کارمندان را آماده می‌کند تا به‌طور مستقل در جهت اهداف خود کار کنند. به‌جای این‌که از مافوق خود در مورد هر کار کوچکی نظر بخواهند، می‌توان آن‌ها را با مهارت‌ها و درک درست برای غلبه بر موانع به‌طور مستقل توانمند کرد. جهت‌گیری به روشن‌بودن با کارمندان در مورد فرآیندها و گردش کار منجر می‌شود.

هماهنگی:

هماهنگی نحوه تعامل کارکنان با یکدیگر را توصیف می‌کند. هماهنگی ضعیف می‌تواند ناشی از نقش‌های نامشخص، توزیع نابرابر کار یا فرآیندهای نامشخص باشد. هماهنگی نیز مانند جهت‌دهی به اولویت‌ها و اهداف شفاف و همچنین روابط کاری مثبت بین کارکنان بستگی دارد. تعریف واضح مسئولیت‌های هر کارمند در یک تیم می‌تواند به آن تیم کمک کند تا به‌عنوان یک تیم کار کند.

 انگیزه:

درک آنچه به کارکنان در کارشان انگیزه می‌دهد می‌تواند به رهبران کمک کند تا کار را برای کارکنان معنادارتر کنند. هنگامی که کارکنان این حس انگیزه را احساس می‌کنند، به احتمال زیاد انرژی و اشتیاق را به کار خود اختصاص می‌دهند. این انرژی اضافی ممکن است تنها چیزی باشد که می‌تواند سهمیه فروش سه ماهه را برآورده کند یا یک کمپین بازاریابی را به سمت ارتفاعات جدید سوق دهد.

 ارزش:

ارزش‌های شرکت می‌تواند حس جهت‌گیری و هدف را برای کاری که کارکنان روزانه انجام می‌دهند، ایجاد کند. با این حال، بیان این ارزش‌ها کافی نیست. رهبری قوی همچنین باید به‌عنوان نمونه‌ای برای عملی‌کردن ارزش‌های شرکت باشد. وقتی کارکنان می‌بینند که رهبری آن‌ها با ارزش‌های شرکت هماهنگ است، انگیزه بیشتری برای هماهنگ‌کردن کار خود بر این اساس احساس می‌کنند. از طرف دیگر، برای یک کارمند ممکن است دیدن شکست رهبری از ارزش‌های ابلاغی‌اش خسته‌کننده باشد.

فساد اداری و سلامت سازمانی

فساد سازمانی نقطه مقابل موضوع سلامت اداری است. یعنی نظام اداری با رعایت اصول و مقررات اداری حاکم و با توجه به نظم اداری از قبل طراحی شده، وظایف خود را به خوبی و برای نیل به بهره‌وری سازمانی اجرا می‌نماید. سلامت اداری یکی از خواست‌ها و آرزوهای دیرینه جوامع مختلف بوده به طوری که نظام اداری یک ابزار توزیع عادلانه خدمت به عموم شهروندان باشد. از ابتدای تشکیل دولت‌ها همواره دولت خوب وحکومت خوب که حافظ منافع عموم باشد مورد بحث بوده و نظریه‌های زیادی در این رابطه ارایه شده که حاکی از اهمیت آن است.

ایده سلامت اداری با مفهوم دولت خوب وحکومتداری خوب آمیخته است افلاطون اخلاق و فضیلت را بنیان دولت خوب و ارسطو خرد و قانون را بنیان دولت خوب می‌دانند، عده‌ای دولت مذهبی که احکام را از وحی گرفته و به قوانین طبیعی جاری می‌سازد و عده‌ای قدرت و اقتدار دولت در حاکمیت داخلی و خارجی را به عنوان معیار دولت خوب می‌ دانند. بانک جهانی مواردی چون مشارکت، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی و مسئولیت پذیری، اجماع، برابری، اثربخشی، کارآیی را لازمه حکومت خوب می‌دانند.

فساد اداری پدیده‌ای است که در نبود سلامت اداری رخ می‌دهد؛ لذا لازم است در ابتدا مفهوم سلامت اداری تبیین شود. سلامت، در مقابل مفهوم بیماری، به معنی فقدان بیماری و نارسایی در یک موجود زنده است. مفهوم عام از کلمۀ سلامت در مواردی  مانند بقا و سلامت نفس و نسل، بقا و سلامت عقل و تفکر، بقا و سلامت دین، بقا و سلامت اجتماع، بقا و سلامت محیط  وجود قابلیت و توان فعالیت طبیعی برای تحقق اهداف طبیعی است. مرحله بعد از سلامت، رشد و تکامل یعنی به فعلیت در آوردن قابلیت­‌ها و رسیدن به اهداف است.

نحوه سنجش سلامت سازمانی

سنجش سالم بودن سازمان به منظور ارزیابی و اندازه‌گیری وضعیت فعلی آن و شناسایی نقاط قوت و ضعف، میزان پیشرفت و بهبود‌پذیری در این زمینه استفاده می‌شود. برخی روش‌های متداول برای سنجش آن عبارتند از:

پرسشنامه‌ها و نظرسنجی‌ها: استفاده از پرسشنامه‌های طراحی شده برای جمع‌آوری داده‌ها از کارکنان و سایر اعضا درباره عوامل مختلف سلامت سازمانی. این پرسشنامه‌ها می‌توانند شامل ابعاد مختلفی از آن مانند فرهنگ سازمان، رهبری، رضایت کارکنان، تعادل کار-زندگی و سطح استرس باشند.

مصاحبه‌ها و گفتگوها: مصاحبه با کارکنان و اعضای سازمان با هدف به دست آوردن اطلاعات عمیق‌تر و توصیفی درباره وضعیت سلامت و موانع موجود.

تجزیه و تحلیل داده‌ها: استفاده از روش‌های آماری و تحلیل داده‌ها برای بررسی روابط بین متغیرها و شناسایی الگوها و روندهای مرتبط با سلامت.

نقد و بررسی داخلی (Internal Audit): ارزیابی جامع و داخلی سازمان توسط گروه‌های مستقل از داخل سازمان به منظور بررسی فرآیندها، سیاست‌ها، ساختار سازمانی و عملکرد در راستای سلامت آن.

مقایسه با استانداردها: استفاده از استانداردها و مدل‌های مرتبط با سلامت سازمانی مانند استاندارد ISO 45001 برای ارزیابی عملکرد سازمان و مطابقت با معیارهای مشخص.

با توجه به ماهیت و نیازهای سازمان، می‌توان از یک یا ترکیبی از این روش‌ها برای سنجش سلامت آن استفاده کرد. علاوه بر این، مهم است که پس از انجام ارزیابی سلامت آن، اقدامات بهبود و تدابیر مناسبی اتخاذ شود تا سازمان به سمت سلامت و بهره‌وری بیشتر حرکت کند.

جمع‌بندی

یک سازمان سالم اثری فزاینده دارد که بر تمام افرادی که با آن یا کارکنان آن در تماس هستند اثر می‌گذارد. برای پرورش یک سازمان سالم، مشخص کنید که وقتی صحبت از دستیابی به اهداف کلیدی هست کدام معیارها بیشترین اهمیت را دارند. بسنجید که شرکت شما بر پایه آن معیارها در کجا قرار می‌گیرد و برنامه‌ای منسجم برای بهبود توسعه دهید.  در این مسیر به یاد داشته باشید که هر کسب‌وکاری متفاوت است و در ابتدا باید مبنایی از آنچه برای شرکت شما در جهت عملکرد بالا و موفقیت معنا می‌دهد مقرر کنید.

برای دریافت مشاوره و ارتباط با ما پیام خود را ارسال کنید.

مشاوره کسب و کار

با دکتر مجتبی برقبانی

شماره تماس : 09122445966

ایمیل : info@drbarghabani.com