بحث مدل کسب و کار با اصطلاح Business Model Canvas یا بوم مدل کسب و کار یا کانواس کسب و کار گره خورده است.
اگر چه الگوهایی متعددی برای طراحی و ترسیم و بیان مدل کسب و کار وجود دارد، اما بیتردید بوم مدل کسب و کار رایجترین و شناختهشدهترین آنهاست.
استفاده از بوم مدل کسب و کار را برای نخستین بار الکساندر استروالدر در کتاب خلق مدل کسب و کار مطرح و پیشنهاد کرد.
این ابزار به علت ساده و کاربردی بودن به سرعت فراگیر شد و در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفت.
آنچه خواهید خواند:
بوم کسب و کار شامل 9 بخش به شرح زیر می باشد:
- بخش مشتریان: مجموعههای مختلف مشتریان می توانند بر اساس خواستهها و ویژگیهای مختلف بخشبندی شوند. این بخش بندی بر این اساس انجام میشود که گروههای مختلف مشتریان چه کسانی هستند؟ به چه چیزی فکر میکنند؟ چه چیزی را میبینند؟ و چه احساسی دارند؟
- ارزش پیشنهادی: سوال مهمی که در این بخش به آن پرداخته میشود این است که به هر بخش از مشتریان چه ارزشی (مجموعهای از محصولات و خدمات) را ارایه میکنیم و چرا کسب و کار ما برای مشتریان جذاب است. آیا منافع مالی در میان است؟ بازارشان گستردهتر می شود؟ زیرساخت هایی در اختیارشان قرار می گیرد؟
- فعالیتهای اصلی: شامل لیستی از مهمترین فعالیتهایی که برای تحقق ارزش پیشنهای و صفآرایی بهینه منابع باید انجام شود، احصاء میگردد.
- کانالهای تعاملی: ارزش پیشنهادی را از طریق چه بسترهایی به مشتریان می رسانیم؟ یک اپلیکیشن یا وبسایت یا فروشگاه بستر تعامل است یا حقوق تعریف شده در قالب یک قرارداد، مانند سهم طرفین از یک پروژه الگوی همکاری با مشتریان و شرکا می باشد؟
- ارتباط با مشتریان: شکلهای مختلف ارتباط با مشتریان در جذب مشتریان جدید، جهت حفظ رضایت مشتریان فعلی، اعتمادسازی و ایجاد سرمایه اجتماعی.
- جریان درآمدی: چگونه از هر بخش از مشتریان درآمد کسب میشود؟ تعیین روشهای مختلف ایجاد جریان درآمدی اعم از فروش کالا، درآمد از قرارداد، سود سهام و غیره پاسخ به این سوال است.
- ساختار هزینهها: پاسخ به این سوال که عملیاتی کردن مدل کسب و کار چه هزینههایی در بر دارد؟
- منابع اصلی: منابعی که برای خلق ارزش برای مشتری مورد نیاز هستند؛ اعم از انسانی، مالی، معنوی و …
- شرکای کلیدی: تحقق ماموریت، مستلزم همکاری چه شرکایی میباشد؟
مدل کسبوکار چیست؟
بهتر است پیش از پرداختن به بوم مدل کسب و کار ، ابتدا مفهوم «مدل کسب و کار» را تعریف کنیم.
مدل کسبوکار بهعنوان طرحی برای عملکرد موفق تجارت، شناسایی منابع درآمد، مشتری هدف، محصولات و جزئیات تأمین مالی تعریف میشود؛ همچنین توضیح میدهد که عوامل اصلی یک کسبوکار چگونه با هم منطبق میشوند.
اگر به نوشتن همه این موارد در یک سند فکر میکنید، واضح است که از صفحات بسیاری برای ثبت تمامی اطلاعات استفاده خواهد شد. حال به این فکر کنید که قرار است تمامی این جزئیات را بهطور همزمان وارد ذهنتان کنید. میبینید که مدلهای کسبوکار میتوانند بهراحتی ما را سردرگم کنند.
بوم مدل کسب و کار در این مرحله به بازار عرضه میشود و به شما کمک میکند تا فقط در یک صفحه مدل کسبوکار واضحی را بسازید. نکته جالب این است که این مدل میتواند برای توصیف هر شرکتی استفاده شود؛ از بزرگترین شرکت جهان گرفته تا یک شرکت نوپا فقط با یک کارمند.
4 تفاوت کلیدی بیزینس پلن و مارکتینگ پلن در چیست؟
مزایای بوم مدل کسب و کار چیست؟
قابل فهم است:
زیرا بوم فقط یک صفحه و بسیار بصری است و بهسادگی درک میشود؛
متمرکز است:
تمام خطاهایی را که ممکن است در یک مدل کسبوکار سنتی وجود داشته باشد، از بین میبرد و از همه نظر عالی است؛
انعطافپذیر است:
میتواند سریع و آسان در مدلتان تغییر به وجود آورد و همچنین ایدههای مختلفی را ترسیم کند؛
مشتریمدار است:
زیرا وادارتان میکند تا به ارزش خدماتی که به مشتریانتان ارائه میدهید و نحوه دستیابی به آنها فکر کنید؛
نشاندهنده ارتباطات است:
زیرا تک صفحه گرافیکی بوم نشان میدهد که قسمتهای مختلف مدل چگونه با یکدیگر در ارتباط هستند؛ در صورتی که تشخیص این موضوع با یک برنامه کسبوکار سنتی بسیار دشوار است؛
روان است:
زیرا درکشدنی است و بهآسانی با آن ارتباط خواهید گرفت؛ همچنین میتوانید بهراحتی چشم انداز کار را با تیمتان به اشتراک بگذارید.
چرا به بوم مدل کسب و کار نیاز دارید؟
- BMC مدلهای تجاری را مرور کرده و توضیح میدهد و – در مقایسه با برنامههای تجاری قدیمی – جزئیات غیرضروری را حذف میکند.
- استفاده از بوم کسبوکار و درک جزئیات آن بسیار آسان است و هر کسی میتواند از آن استفاده کند.
- میتوانید بوم کسبوکار را به راحتی اصطلاح کرده و با کارمندان و سهام داران به اشتراک بگذارید.
- بوم کسبوکار هم برای شرکتهای بزرگ مناسب است و هم برای استارتآپهای کوچک و تازهکار.
- با استفاده از بوم کسبوکار میتوانید ارتباط جنبههای مختلف را شفافسازی کنید.
- میتوانید از قالب BMC برای جلسات ایدهپردازی استفاده کنید.
چگونه بوم کسب و کار بسازیم؟
بوم مدل کسبوکار از نُه بخش تشکیل شده است:
- ارزش پیشنهادی مشتری (customer value proposition)
- بخش مشتریان (customer segments)
- کانالها (channels)
- تعامل با مشتری (customer relationships)
- جریان درآمدی (revenue streams)
- منابع اصلی و کلیدی (key resources)
- شرکای کلیدی (key partners)
- فعالیتهای اصلی و کلیدی (key activities)
- ساختار هزینه (cost structure)

دکتر مجتبی برقبانی مشاور برندینگ
تلفن تماس: 09122445966